غذاهای رشت ، با آن رنگ و بوی منحصر به فرد و آن تنوع فوقالعادهشان، به عنوان یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری این شهر زیبا شناخته میشوند. امکان ندارد به فکر سفر به گیلان بیفتید و دلتان نرود برای کباب ترش و باقلا قاتقی که قرار است از دست محلیها بگیرید. همین است که یونسکو رشت را به عنوان شهر خلاق غذا انتخاب کرده است. علاوه بر تنوع غذاهای رشت، که از طبیعت پر برکت و خلاقیت مردمانش ریشه میگیرد، خوشمزگی و سلامتی این غذاها هم همیشه زبانزد بوده است.
مواد غذایی درجه یکی که هنرمندانه با هم ترکیب و با سلامت کامل پخته میشوند دلیل این سلامت است. استفاده حداقلی از سرخ کردن، استفاده زیاد از سبزیجات و گوشت سفید، ترکیب مواد غذایی با طبیعت گرم و سرد در کنار یکدیگر، استفاده از چاشنیها و دورچینهایی که خواص غذا را تعدیل میکند، پخت برنج به صورت کته و … همه باعث سلامتی هر چه بیشتر غذاهای رشت میشود. با ما در سوغات سرای گیلان همراه باشید.
معرفی غذاهای رشت
کال کباب
اگر زیاد به رستورانهای گیلانی سر میزنید حتما کال کباب را در بخش پیشغذاها دیدهاید. یک پیشغذای درجه یک رشتی که علاوه بر طعم عالی، رنگ و لعاب صورتی زیبایی هم دارد. برای تهیه کال کباب بادمجان را کبابی میکنند، پوست میکنند و سپس ساطوری میکنند. دانههای انار ترش، گردو، سبزیجات معطر محلی و سیر را هم با هم حسابی میکوبند. سپس این مخلوط را با بادمجان ساطوری، آب انار، نمک و گلپر مخلوط میکنند و میگذارند در یخچال بماند تا طعمها حسابی به خورد یکدیگر برود. اگر تا به حال این پیش غذا را نخوردهاید، طعم فوقالعاده اش حتما غافلگیرتان میکند.
میرزا قاسمی
شاید یکی از پرفایدهترین کارهایی که محمد قاسم خان والی، حاکم گیلان در زمان ناصرالدین شاه، انجام داد، ابداع غذای خوشمزه میرزاقاسمی بود. غذایی با بادمجان و سیر فراوان که از فرط خوشمزگی پخت آن بین غیرمحلیها هم بسیار رایج است. برای پخت میرزا قاسمی، بادمجان را کبابی میکنند و بعد پوست میکنند و میکوبند. سیر را هم میکوبند و خوب در روغن سرخ میکنند سپس بادمجان را به همراه گوجه و کمی رب به مواد میافزایند و آخر کار هم چند تا تخم مرغ در این مخلوط خوشمزه میشکنند. میرزا قاسمی را هم کنار کته و هم با نان سرو میکنند.
باقلا قاتق یا خورش باقلا
یکی از معروفترین غذاهای رشت همین باقلا قاتق است که طرفداران زیادی حتی بین غیرگیلانیها دارد. یک غذای بدون گوشت و ساده که البته خوشمزه درست کردنش کار هر کسی نیست. برای درست کردن باقلا قاتق، پاچ باقلای پوستکنده را در کره یا روغن تفت میدهند و بعد سیر کوبیده، شوید ساطوری، نمک، فلفل و زرد چوبه را هم اضافه میکنند. بعد از کمی تفت خوردن، روی مواد آب میریزند و میگذارند باقلاها خوب بپزد. در آخر به باقلا خورش تخم مرغ اضافه و در کنار پلو و انواع دورچینها به خصوص زیتون پرورده و سیر ترشی سرو میکنند.
واویشکا
واویشکا هم یکی دیگر از آن غذاهای رشت است که، با کمی تغییر و تحول، سر و کلهاش سر سفره غیرگیلانیها هم پیدا میشود. این غذا را به روشهای مختلفی درست میکنند. گاهی مثل جغور بغور با دل و جگر گوسفندی گاهی با گوشت چرخ کرده گاهی هم با جگر مرغ. گوجه، پیاز و ادویههای مختلف اجزای دیگر این خوراک خوشمزه است. در بعضی از دستورها به واویشکا تخم مرغ هم اضافه میکنند یا برای طعم بهتر به آن دانههای انار ترش میافزایند. به نظر من که واویشکا همه جورهاش خوشمزه است.
کباب ترش
کباب ترش یکی از آن غذاهای خاصی است که در سفر به رشت حتما باید امتحان کنید. کبابی با طعمی ترش و به یاد ماندنی که در کنار کته سرو میکنند. برای درست کردن کباب ترش گوشت تازه راسته گوسفندی را در آب انار، رب انار، پیاز و سیر رنده شده، گردوی خرد شده و سبزی محلی چوچاق میخوابانند تا حسابی مزه بگیرد و بعد از چند ساعتی به سیخ میکشند و روی ذغال کباب میکنند.
مرغ ترش گیلانی
یکی از غذاهای رشت که حسابی وسوسهانگیز است، خورش مرغ ترش گیلانی است. خورشتی با مرغ، حبوبات و سبزیجات معطر که کنار برنج گیلان شاهکار است. برای طبخ این خورش ابتدا پیاز را خرد میکنند و بعد از تفت دادن، تکههای مرغ را به آن اضافه میکنند، سپس مرغ نیمپز را به همراه لپه و آب میگذارند تا خوب بپزد. سیر له شده و سبزیجات معطر خرد شده را هم با هم تفت میدهند و با آب نارنج و زعفران آب شده به مرغ پخته اضافه میکنند. در مرحله آخر هم تخم مرغ همزده را به خورشت جا افتاده اضافه میکنند تا آب خورش را بگیرد.
ترشه کباب
ترشه کباب یکی از غذاهای رشت است که به راحتی میتوانید در هر کجای ایران درست کنید چون مواد غذایی آن خاص منطقه گیلان نیست. این غذا با تکههای مرغ، پیاز، گوجه، سیبزمینی درست میشود و برای طعم ترش و خوشمزهاش هم آبغوره استفاده میکنند. برای درست کردن ترشه کباب تکههای مرغ را خوب میپزند و سپس سرخ میکنند. بعد با آب مرغ، آبغوره و رب گوجه، سسی خوشمزه برای مرغها و گوجههای سرخ شده درست میکنند و سیب زمینی سرخ شده را هم در کنار خورش و پلو سرو میکنند. این روش یکی از لذیذترین روشهای پخت مرغ است.
شوید قرمه
اگر از آن آدمهایی هستید که وقتی فصل گوجه سبز میشود دلتان میرود، یا عاشق دلباخته قرمه سبزی هستید باید از بین غذاهای رشت ، شوید قرمه را امتحان کنید. غذایی با طعمی ترش و بویی خوش. برای درست کردن شوید قرمه، مثل قرمه سبزی پیاز را با ادویه تفت میدهند و تکههای گوشت گوسفندی را به آن اضافه میکنند. سپس گوشت را میگذارند تا با آب خوب بپزد. لوبیا را هم جداگانه میپزند. در ظرفی شوید تازه ساطوری شده را تفت میدهند و وقتی گوشت به خوبی پخت، شوید، گوجه سبز، لوبیا و نمک را به آن اضافه میکنند و میگذارند خوب جا بیفتد. این خورشت ترش در کنار کته از خوشمزگی غوغا میکند.
سیر قلیه
در بیشتر غذاهای رشت سیر یکی از مواد اولیه اصلی است. از آنها که اگر نباشد عطر و طعم غذا انگار ربطی به غذاهای خطه گیلان ندارد. در خورش خوشمزه سیر قلیه هم برگهای سیر تازه و گوشت اردک اصلیترین مواد اولیه است. برای تهیه این خورشت پیاز را خرد میکنند و در روغن تفت میدهند، سپس برگهای سیر تازه خرد شده را به پیاز اضافه میکنند، بعد ادویه، لپه، تکههای گوشت مرغ یا اردک و کمی آب به مواد اضافه میکنند و میگذارند خورش جا بیفتد. در آخر تخم مرغ زده شده را به مواد اضافه میکنند و بعد از چند دقیقه غذا آماده سرو است.
فسنجان رشتی
فسنجان غذای آشنا و مورد علاقه اکثر ایرانیهاست. اما فسنجان رشتی کمی فرق میکند. فسنجان رشتی را با رب انار ترشه یا انارهای جنگلی درست میکنند که رنگ سیاهتری دارد. همینطور برای فسنجان رشتی سنتی از گوشت اردک استفاده میکنند. اما مراحل پخت فسنجان رشتی که یکی از غذاهای مجلسی رشت است، به همان شیوه معمول بین همه آشپزهای ایرانی است فقط باید حسابی به خورشت فرصت بدهیم تا جا بیفتد و روغن گردوها در بیاید. بعد هم این غذای خوشمزه را در کنار کته نوش جان میکنیم.
فسنجان ماهی
مگر میشود درباره غذاهای رشت صحبت کرد و حرفی از ماهی به میان نیاورد؟ فسنجان ماهی، یک غذای فوقالعاده است با ماهی و مواد فسنجان. رشتیها اکثرا ماهی سفید درسته را پس از پاک کردن، در روغن به خوبی سرخ میکنند و بعد مواد فسنجان شامل گردو آسیاب شده، رب ترشه انار، آب انار، نمک و ادویه را که به خوبی با هم پخته است و حسابی جا افتاده است روی ماهی سرخ شده میریزند.
انار آویج یا سنگه خورش
انار بیج، سنگه خورش یا سبزی فسنجان غذایی بینظیر و بسیار شبیه به فسنجان است. غذایی که با گوشت قلقلی، مواد فسنجان و سبزیجات معطر درست میشود و با عطر و طعمش هوش از سرتان میپراند. سبزیجات معطر شامل جعفری، تره، خلواش و نعناع را به همراه پیاز و گردو آسیاب شده سرخ میکنند و در کنار رب انار ترش و آب انار میگذارند تا حسابی جا بیفتد و سپس گوشتهای قلقلی را به خورشت اضافه میکنند. این خورشت خوشمزه در کنار برنج ایرانی یکی از بهیادماندنیترین طعمها را در خاطرتان به یادگار میگذارد.
کویی تره یا خورش کدو حلوایی
طرفداران غذاهای گیاهی یا گیاهخواران، از بین غذاهای رشتی، عاشق کویی تره میشوند. غذای خوشمزهای که برای درست کردنش تنها به مقداری کدو حلوایی، سیر، رب انار، گردو آسیاب شده و ادویه به خصوص گلپر نیاز است. در این غذا سیر کوبیده را سرخ میکنند و سپس کدو حلوایی پخته و پوره شده را به سیر اضافه میکنند. سپس باقی مواد را اضافه میکنند و میگذارند غذا جا بیفتد.
غوره مسما
بادمجان که یکی از پایههای معروف مواد اولیه غذاهای رشت است. نمونهاش در غوره مسما که حتی اسمش هم دل آدم را حسابی آب میاندازد. برای درست کردن غوره مسما مرغ را سرخ میکنند و با رب گوجه میگذارند تا بپزد. سپس پیاز و غوره را در روغن تفت میدهند و در اواخر پخت به مرغ اضافه میکنند. بادمجان و گوجه را هم سرخ میکنند کمی مانده به سرو، به مرغ خوشرنگ و لعابمان میافزایند. غوره مسما کنار برنج ایرانی و سبزی تازه خیلی خوردنی میشود.
شوید مسما
یکی دیگر از غذاهای رشت که خیلی ترش و خوشمزه است شوید مسماست. خورشتی با مرغ، شوید و گوجهسبز که در کنار کتههای تهدیگی خوشمزه گیلانی خیلی میچسبد. برای درست کردن شوید مسما پیاز و سیر ساطوری شده را به همراه شوید و ادویه تفت میدهند و سپس مرغ را به مخلوط اضافه میکنند و میگذارند تا خوب بپزد. در آخر و نزدیک به سرو غذا گوجهسبزها را اضافه میکنند تا مزه ترش خود را به غذا هدیه کند.
انار دانه مسما
انارهای ترش و خوشمزه گیلان نقش پررنگی در خوشرنگ و لعاب کردن غذاهای رشت دارد. انار دانه مسما هم غذایی با دانههای انار است که گیلانیها به خصوص در شب چله در کنار سایر غذاهای خوشمزهشان سرو میکنند. انار دانه مسما را مانند غوره مسما درست میکنند با این تفاوت که به جای غوره از دانههای انار ترش استفاده میکنند که طعمی خاص به این غذای خوشمزه میدهد.
آلوچه مسما
یک غذای رشتی دیگر برای عشق گوجهسبزها، آلوچه مسماست. غذایی با گوجهسبز، گوشت و سبزیجات معطر که هم به صورت ترش و هم ملس طبخ میکنند. تکههای گوشت گوسفندی را جداگانه میپزند و در ظرف دیگری پیاز خرد شده را به همراه آلوچه یا همان گوجهسبزهایی که هستهاش را جدا کردهاند تفت میدهند و به گوشت اضافه میکنند. سبزی که نعناع و خلواش است را هم خرد میکنند و بعد از سرخ کردن به مواد اضافه میکنند و میگذارند تا حسابی جا بیفتد. این خورش همه چیز تمام با کته تهدیگی زعفرانی برای خودش یک دنیاست.
اینها تنها تعدادی از غذاهای رشت بود که توانستیم در این مطلب کوتاه به شما معرفی کنیم. گیلان بیش از ۱۷۰ غذا و پیشغذا دارد که بسیاری از آنها به ثبت ملی رسیدهاند. همینطور انواع ترشیها و مخلفات دیگر مانند زیتون پرورده سفره مردم رشت را رنگینتر میکند. شما در سفر به رشت دوست دارید کدامیک از این غذاهای محلی را امتحان کنید؟ آیا غذای خوشمزه رشتی دیگر میشناسید که در این مقاله به آن اشاره نشد؟ نظرات و خاطرات خود درباره غذاهای رشت را با ما به اشتراک بگذارید.